Ο Μανος ο Παγκαλος και η ..ουρα του παγωνιου!

«Εξυπνοι πολιτικοί, θα μπορούσαν να είχαν φτάσει πολύ ψηλά αν ήταν πιο προσεκτικοί» σχολίαζε ο οδηγός του ταξί που με έφερνε στην εφημερίδα, ακούγοντας την εβομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή των δύο πολιτικών. Υπερβολική ίσως η άποψη του οδηγού, όμως η εκτίμηση ότι ο Μάνος και ο Πάγκαλος ακολουθούσαν πάντοτε μια στρατηγική «υψηλού ρίσκου» είναι αρκετά διαδεδομένη στην κοινωνία.Ομως οι δύο πολιτικοί δεν είναι τα μόνα έμβια όντα που υιοθετούν μια συμπεριφορά «υψηλού ρίσκου» -δηλαδή μια συμπεριφορά που εκ πρώτης όψεως επιβάλλει μεγάλο κόστος στον φορέα της.

Μια άλλη περίπτωση είναι η ουρά του αρσενικού παγονιού. Οταν το παγόνι ανοίγει την ουρά του, μπορεί να είναι πολύ όμορφο αλλά είναι και πολύ εμφανές για τους θηρευτές του. Επίσης η μεγάλη του ουρά αναμφίβολα το καθιστά δυσκίνητο και εύκολη λεία των αρπακτικών. Τα ίδιο ισχύει και για τα μεγάλα και βαριά κέρατα των αρσενικών ελαφιών. Είναι εντυπωσιακά, όμως εμποδίζουν την ταχεία διαφυγή τους από τους θηρευτές -επιπλέον μπορούν να μπλεχτούν σε χαμηλά κλαδιά δένδρων και έτσι να δυσχεράνει ακόμα περισσότερο η διαφυγή τους.

Ποιοι είναι λοιπόν οι λόγοι για τους οποίους η φύση επέτρεψε την επιβίωση τέτοιων ριψοκίνδυνων χαρακτηριστικών -όπως η πολιτική συμπεριφορά των δύο πολιτικών, οι μεγάλες ουρές των παγονιών και τα μεγάλα κέρατα των ελαφιών; Την απάντηση στο ερώτημα αυτό τη χρωστάμε στους μεγάλους Ισραηλινούς βιολόγους Αμοτζ και Αβισαγκ Ζαχάβι που διατύπωσαν τη λεγόμενη «Αρχή της Μειονεξίας» (the Handicap Principle). Σύμφωνα με αυτήν, όλα τα προαναφερθέντα μειονεκτήματα λειτουργούν ως σήματα, ως διαφήμιση των γονιδίων του φορέα (Α.& Α. Ζαχάβι «Η Αρχή της Μειονεξίας», εκδ. «Κάτοπτρο»). Το μήνυμα π.χ. που στέλνει το αρσενικό παγόνι με την πλουμιστή ουρά είναι:«Κατάφερα να επιβιώσω παρά το γεγονός ότι έχω μια τεράστια ουρά, άρα είμαι πιο ικανός και κατά συνέπεια πιο ελκυστικός από τα άλλα παγόνια».

Πρόκειται με άλλα λόγια για «εθελούσια μειονεκτήματα», παρόμοια με αυτά που επιβάλλονται στους ισχυρότερους παίκτες σε παιχνίδια ή αθλήματα -όπως η αφαίρεση της βασίλισσας του ισχυρότερου σε μια παρτίδα σκάκι ή η βαθμολογία με την οποία ξεκινά ο πλέον έμπειρος παίκτης του γκολφ. Το εθελούσιο μειονέκτημα αποδεικνύει, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι η επικράτηση του νικητή οφείλεται στη δεξιότητά του και όχι στον παράγοντα τύχη. Η ουρά του παγονιού και τα κέρατα του ελαφιού δεν είναι απλά μειονεκτήματα αλλά εθελούσια μειονεκτήματα. Τους επιτρέπουν να διαφημίζουν την ποιότητά τους.

Αυτό που είναι ουσιαστικό είναι το γεγονός ότι τα «μειονεκτήματα» πρέπει να είναι πραγματικά, δηλαδή να επιβάλλουν πραγματικό κόστος στον φορέα τους προκειμένου να είναι αξιόπιστα: «Αν», γράφει ο καθηγητής Εξελικτικής Βιολογίας Geofrey Miller, «οι μεγάλες φανταχτερές ουρές των παγονιών ήταν εύκολο να αναπτυχθούν και να διατηρηθούν και αν ήσαν ελαφρές στη μεταφορά τους, τότε κάθε γέρικο παγόνι θα μπορούσε να έχει ανεξάρτητα από το πόσο κακεχτικό, πεινασμένο ή γεμάτο παράσιτα ήταν. Αν η ουρά δεν εμπεριείχε κόστος για τον φορέα της, δεν θα εμπεριείχε καμιά πληροφορία σχετικά με τις ικανότητές του».

Η πολιτική στρατηγική «υψηλού ρίσκου» των δύο πολιτικών πληροί τα προαναφερθέντα κριτήρια: Συνεπαγόταν πάντοτε πραγματικό κόστος στον φορέα της. Οταν ο Μάνος στενοχώρησε τον Κωστάκη τον Μέγα γνώριζε ότι το διακύβευμα ήταν το μέλλον του στη Ν.Δ. Οταν ο Πάγκαλος στενοχώρησε με τη σειρά του την αυτής εξοχότητα Μάργκαρετ Ολμπράιτ (περίοδος Οτσαλάν) ήξερε ότι έλεγε πιθανώς το οριστικό μπάι-μπάι σε οποιεσδήποτε ελπίδες είχε για υψηλότερα αξιώματα σε μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ. Η λογική λοιπόν της αυτοδιαφήμισης των γονιδίων εξηγεί την υιοθέτηση της στρατηγικής «υψηλού ρίσκου» από έναν οργανισμό. Η ύπαρξη υγιών και γερών γονιδίων με τη σειρά της ελκύει το άλλο φύλο. Συνεπώς, αυτά τα χαρακτηριστικά και οι συμπεριφορές αυξάνουν τις πιθανότητες αναπαραγωγής των γονιδίων του φορέα στις επόμενες γενιές.Από την εξελικτική σκοπιά λοιπόν η πολιτική συμπεριφορά του Μάνου και του Πάγκαλου είναι ριψοκίνδυνη μόνο αν ιδωθεί μέσα στο στενό πλαίσιο της πολιτικής αρένας. Αν, αντιθέτως, ιδωθεί μέσα από το πολύ πιο γενικευμένο πλαίσιο της βιολογικής εξέλιξης τότε η εικόνα αλλάζει ριζικά. Σε αυτό το επίπεδο, αποτελεί μια πολύ επιτυχημένη στρατηγική αναπαραγωγής των γονιδιακών τους αντιγράφων -όπως ακριβώς και η ουρά του παγονιού ή τα κέρατα του ελαφιού.

Η απόδειξη; Ο Θόδωρος έχει πέντε παιδιά και ο Στέφανος άλλα πέντε!!!

Κάρολος


2 - 28/02/200