Οι προγονοι δεν γιορταζαν την 'Ωρα της Γης'

Το κλείσιμο των φώτων σε όλο τον κόσμο ως ένδειξη ενδιαφέροντος για τις κλιματικές αλλαγές που έγινε το περασμένο Σάββατο ήταν μια πολύ σημαντική πράξη στον δρόμο για τη διαμόρφωση μιας παγκόσμιας οικολογικής συνείδησης. Ομως αυτό που δεν τονίστηκε ιδιαίτερα στη σχετική συζήτηση είναι ότι μια τέτοια πράξη αποτελεί έκφραση της παγκοσμιοποίησης που επιφέρει το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Δεν αντιπροσωπεύει δηλαδή ούτε κατά διάνοια μια επιστροφή σε μια υποτιθέμενη «χρυσή εποχή», όπου οι άνθρωποι αγαπούσαν και σέβονταν το φυσικό περιβάλλον. Διότι, όπως γράφει ο γνωστός φυσιολόγος Diamond, μια τέτοια «χρυσή εποχή» δεν υπήρξε ποτέ (Jared Diamond «Ο τρίτος χιμπαντζής», υπό έκδοση, Κάτοπτρο). Αντίθετα, όπως δείχνουν οι παλαιοντολογικές έρευνες, οι οικολογικές καταστροφές υπήρξαν αναπόσπαστο μέρος της μακράς εξελικτικής πορείας του ανθρώπου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι καταστροφές που επέφεραν οι πρόγονοί μας στην πανίδα. Ξεχωριστή θέση εδώ καταλαμβάνει η γνωστή «σφαγή της περιόδου της Πλειστοκαίνου» (2 εκατομμύρια μέχρι πριν από 10 χιλιάδες έτη). Λίγο μετά την άφιξη των ανθρώπων στη Βόρεια Αμερική, πριν από 11.500 χρόνια, το 73% των ειδών των μεγάλων θηλαστικών εξοντώθηκε. Ετσι, εξαφανίστηκαν, μεταξύ άλλων, ο γιγαντοβούβαλος, το άγριο άλογο, η κοντομούτσουνη αρκούδα, το μαμούθ, η άγρια καμήλα.Επίσης, πριν από 8.000 χρόνια, το 80% των ειδών των θηλαστικών στη Νότια Αμερική είχε εξαφανιστεί. Μεταξύ των εξαφανισθέντων ειδών ήταν οι γιγαντιαίοι βραδύποδες, τα τεράστια αρμαντίλος, καθώς και μυρμηγκοφάγοι που είχαν διαστάσεις αλόγων.

Η Ιστορία επαναλαμβάνεται αργότερα και σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπου έφτασε ο άνθρωπος. Στη Μαδαγασκάρη μετά την άφιξη του ανθρώπου, το 500 π.Χ., σε ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα, μερικών αιώνων, εξοντώθηκαν πάνω από 17 είδη λεμούριων καθώς και το γνωστό ελεφαντοπούλι -το μεγαλύτερο από τα οποία έφτανε τα 500 κιλά. Η ίδια διαδικασία συνέβη και στη Νέα Ζηλανδία: οι πρώτοι Μαορί καταβρόχθισαν και τα 12 είδη των πουλιών μόα, προτού στο τέλος το ρίξουν στον κανιβαλισμό. Τα μόα ήταν τεράστια φυτοφάγα πουλιά (δεν μπορούσαν να πετάξουν), που ορισμένα είχαν ύψος 3,7 μέτρα και το βάρος τους έφτανε τα 230 κιλά (φωτογραφία). Να σημειωθεί εδώ ότι σε πολλές περιπτώσεις η εξόντωση δεν είχε σχέση με διατροφικές ανάγκες. Ετσι, σε μία περίπτωση, στην τοποθεσία Οτάγκο της Νέας Ζηλανδίας, σφαγιάστηκαν 30.000 πουλιά μόα και το ένα τρίτο του κρέατος αφέθηκε να σαπίσει. Πέρα από τις σφαγές οι Μαορί τα εξόντωσαν κλέβοντας τα αβγά τους και καταστρέφοντας τα δάση στα οποία ζούσαν.«Οταν έφτασαν οι Μαορί», γράφει ο Diamond, «βρήκαν ένα άθικτο περιβάλλον από όντα τόσο παράξενα που θα τα θεωρούσαμε δημιουργήματα της επιστημονικής φαντασίας αν δεν είχαμε βρει τα απολιθώματά τους... Μέσα σε ελάχιστο διάστημα ένα μεγάλο μέρος αυτής της ζωικής κοινότητας είχε καταστραφεί στο πλαίσιο αυτού του βιολογικού ολοκαυτώματος...».

Στη Χαβάη, πριν από την άφιξη των ανθρώπων υπήρχαν 100 είδη πουλιών, πολλά από τα οποία ήσαν τεραστίων διαστάσεων και δεν πετούσαν. Το 300 π.Χ. εμφανίστηκε ο πρώτος άνθρωπος και σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το 50% των πουλιών είχε εξαφανιστεί.Το ίδιο σενάριο ακριβώς συνέβη και με τα θηλαστικά της Αυστραλίας, αν και εκεί η διαδικασία της εξόντωσης πήρε περισσότερο χρόνο. Πάντως, και εκεί, μετά την άφιξη των ανθρώπων, πριν από 60.000 έτη, εξαφανίστηκαν ολόκληρες ομάδες μεγάλων ζώων, όπως ο μαρσιποφόρος ρινόκερος, τα γιγαντιαία διπρωτόδοντα, ο μαρσιποφόρος λέων, πέντε είδη γιγαντιαίων νυχτερίδων, επτά είδη κοντομούτσουνων καγκουρό κ.λπ.

Οπως παρατηρεί ο Ridley, το ενδιαφέρον φαινόμενο με αυτές τις μαζικές εξοντώσεις είναι ότι η πανίδα της Αμερικής, της Αυστραλίας και της Πολυνησίας ήταν αφελής και φιλική προς τους ανθρώπους. Αν λοιπόν οι άνθρωποι είχαν «οικολογική συνείδηση», δεν θα είχαν κανένα πρόβλημα να εξημερώσουν αυτά τα ζώα και μ' αυτό τον τρόπο να τους επιτρέψουν να επιβιώσουν. «Ομως οι πρόγονοί μας δεν κατέβαλαν καμιά προσπάθεια να εξημερώσουν τα ήδη ήμερα μαμούθ της Βόρειας Αμερικής ή τους αφελείς και φιλικούς βραδύποδες της Νότιας Αμερικής. Αντίθετα, τα κατέσφαξαν μέχρι εκεί που δεν έπαιρνε άλλο». (Mark Ridley «Οι ρίζες της αρετής»-Πατάκης).

Οι γνώσεις λοιπόν που έχουμε για την ιστορία του ανθρώπινου είδους δείχνουν ότι η άποψη σύμφωνα με την οποία η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι το αποτέλεσμα του «κακού» καπιταλισμού δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η ύπαρξη μιας προκαπιταλιστικής εποχής, όπου ο άνθρωπος βρισκόταν σε «ισορροπία» με το φυσικό του περιβάλλον, δεν τεκμηριώνεται από κανένα δεδομένο.Αντίθετα, όπως δείχνουν τα προαναφερθέντα περιστατικά, οι πρόγονοί μας όχι απλά δεν έκλειναν τα φώτα, αλλά αντίθετα ...άλλαζαν τα φώτα στο περιβάλλον όποτε τους δινόταν η ευκαιρία, προκειμένου να κάνουν το κέφι τους!
2 - 04/04/2009
© Copyright 2008 X.K. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.